Af upplýsingum sem fram koma í gögnunum þykir HH einsýnt að umtalsverðir og alvarlegir meinbugir hafi verið á starfsháttum samráðshópsins, sem starfaði eftir undanþáguskilyrðum samkvæmt ákvörðun Samkeppniseftirlisins nr. 4/2012 um heimild til afmarkaðs samstarfs um að hraða úrvinnslu mála vegna ólögmætra gengistryggðra lána. Vandséð er að hagsmuna neytenda hafi verið gætt nægilega í samráðinu, heldur skín það þvert á móti í gegn að fjármálafyrirtækin hafi stýrt samráðsferlinu með sína eigin hagsmuni að leiðarljósi. Má þar nefna að umboðsmaður skuldara gerði engar athugasemdirvið það að lánveitendur undu illa banni við fullnustugerðum og samstarfi umfram skilyrðin sem skýrt var kveðið á um í ákvörðun nr. 4/2012. Bréfaskipti áttu sér stað milli fulltrúa Samtaka Fjármálafyrirtækja og Samkeppniseftirlitsins varðandi þessi atriði sem ekki fylgdu með þeim gögnum sem umboðsmaður skuldara afhenti HH í síðustu viku, en samtökin hafa nú óskað eftir því við Samkeppniseftirlitið að fá jafnframt aðgang að þeim.

Gögn samráðshópsins sýna svo vart verður um villst, að aðkoma Samtaka Fjármálafyrirtækjanna (SFF) að samráðsferlinu hafi farið langt út fyrir það sem ákvörðun nr. 4/2012 heimilaði, þ.e. að “útvega fundaraðstöðu og ritara”.  HH hafa nú sent viðbótargögn til Samkeppniseftirlitsins við kæru samtakanna vegna ofangreindrar aðkomu SFF, en kæran var send eftirlitinu í júní sl. Þátttaka opinberra aðila, einkum UMS, sem gerð var að skilyrði m.a. sem aðhald gegn hugsanlegu misferli í samráðsferlinu, virðist í raun hafa snúist upp í andhverfu sína, þar sem ítrekað misferli virðist hafa átti sér stað, með vitund og jafnvel þáttöku umboðsmanns skuldara. Auk þess kemur fram að fulltrúar frá Samtökum Atvinnulífsins (SA) hafi setið nokkra af fundum samráðshópsins, en Samtök fjármálafyrirtækja (SFF) eru eitt af sjö aðildarfélögum SA. Telja Hagsmunasamtök heimilanna að aðkoma þeirra kunni einnig að hafa brotið í bága við undanþáguskilyrði Samkeppniseftirlitsins.

Í samantekt um lögfræðileg álitefni sem áður hefur verið birt opinberlega eru útlistuð ýmis álitaefni í alls 22 stafliðum, en aðeins getið um neytendasjónarmið í einum þeirra. Gögn samráðshópsins styðja þessar áherslur, og virðist sem neytendasjónarmið hafi alls ekki fengið að njóta sín sem skyldi í samráðsferlinu. Á lista yfir dómsmál kemur fram að talið var að reyna myndi á neytendasjónarmið í einungis þremur af ellefuprófmálum sem höfða átti til að skera úr um álitaefni um gengislán. Þetta litla vægi þykir skjóta skökku við þær áherslur sem lagðar voru til grundvallar ákvörðun Samkeppniseftirlitsins um undanþágu frá samkeppnislögum, meðal annars þær að tryggja skyldi að “neytendur njóti sanngjarnrar hlutdeildar í ávinningi samstarfsins”.

Gögn samráðshópsins má nálgast hér (PDF 4,07 MB)

Tilvísanir:

Tilkynning Samkeppniseftirlitsins 9. mars um ákvörðun nr. 4/2012

Ákvörðun Samkeppniseftirlitsins nr. 4/2012 (PDF)

Fréttatilkynning HH 16. ágúst 2012 um kæru til úrskurðarnefndar um upplýsingamál

Fréttatilkynning UMS 16. ágúst vegna kæru til úrskurðarnefndar

Úrskurður nefndar um upplýsingamál nr. A-463/2012 frá 20. desember

Fréttatilkynning HH 4. janúar 2013 vegna úrskurðar nefndar um upplýsingamál