Alvarlegir meinbugir á lögum um endurreikninga
Alvarlegir meinbugir á lögum nr. 151/2010 gera að verkum, að innheimta fjármálafyrirtækja á endurútreiknuðum gengistryggðum lánum stangast á við bæði íslenskan kröfurétt og neytendarétt og líklega einnig Evróputilskipanir. Hagsmunasamtök heimilanna hafa því skorað á Alþingi að nema þessi ólög úr gildi nú þegar.
Hagsmunasamtök heimilanna skora samhliða á Umboðsmann skuldara að embættið láti stöðva innheimtu endurreiknaðra lána verði stöðvuð þar til lögmæt reikniaðferð hefur verið skilgreind eða ólögin nr. 151/2010 hafa verið tekin til gagngerrar endurskoðunar.
Áskorun samtakanna á Umboðsmann skuldara felur einnig í sér að fjármálafyrirtæki verði krafin um samræmda og gangsæja innheimtu á ólöglega gengistryggðum lánum, í samræmi við m.a. neytendarétt, Evróputilskipanir og góða viðskiptahætti. Enn fremur að fjármálafyrirtækin verði krafin skýringa á þeirri innheimtu sem átt hefur sér stað á grundvelli þessara ólaga, svo að ganga megi úr skugga um hvort þau hafi haft fé ranglega af viðskiptavinum sínum með afturvirkum útreikningum eða öðrum ólöglegum hætti - og úrbóta krafist reynist svo vera.
Mikill vafi leikur því hver sé rétt reikniaðferð samkvæmt lögum nr. 151/2010. Niðurstöður úttektar Raunvísindastofnunar Háskóla Íslands á endurútreikningum eru þessu marki brenndar. Svo mikil er reyndar óvissan að helmingur greinargerðarinnar fjallar um hin ýmsu vafaatriði sem ekki er tekin afstaða til, eða þá að sú afstaða er bæði í ósamræmi við reiknilíkan skýrsluhöfunda sjálfra sem og túlkun óháðra lögfræðinga og endurskoðenda. Það er því fullkomlega óljóst á hverju niðurstöðurnar byggja, nema ef vera skyldi eftiröpun á reikniaðferðum fjármálafyrirtækjanna eins og þær endurspeglast í sýnidæmum þeirra sjálfra.
Þá vekur að mati samtakanna sérstaka athygli, að hvorki Lagastofnun Háskóla Íslands né Háskólans í Reykjavík sáu sér fært að veita álit um rétta túlkun laganna. Varla þarf frekari vitnisburðar við, um þá alvarlegu meinbugi sem eru á lögum nr. 151/2010.
Þá gagnrýna Hagsmunasamtök heimilanna harðlega, að nýleg könnun á endurútreikningum gengistryggðra lána hafi alfarið verið byggð á vitnisburði fjármálafyrirtækjanna sjálfra, en ekki á raunverulegri innheimtu lánanna. Ólíkt fullyrðingum fjármálafyrirtækjanna, benda rannsóknir óháðra endurskoðenda og lögmanna til þess að endurútreikningarnir séu vafasamir. Hagsmunasamtök heimilanna krefjast með hliðsjón af þessu, sjálfstæðrar rannsóknar á því með hvaða hætti endurútreikningar birtast á raunverulegum innheimtuseðlum. Án slíkra upplýsinga er ómögulegt að meta sannleiksgildi órökstuddra fullyrðinga fjármálafyrirtækjanna, hvað þá réttmæti endurútreikninganna.
Sjá áskorun HH á Alþingi
Sjá áskorun HH á Umboðsmann skuldara
Sjá umsögn US um frumvarp til laga nr. 151/2010
