Á döfinni

Á þingmannsárum sínum, barðist Jóhanna Sigurðardóttir ötullega gegn verðtryggingunni.

Hún benti meðal annars á óréttlæti þess, að skuldir heimilanna hækki um hundruðir milljónir og jafnvel milljarða í hvert sinn sem nauðsynjavara á borð við kartöflur hækki í verði.

Ekki aðeins er verðtryggingin sem slík verðbólguhvetjandi, heldur felur hún einnig í sér svikamyllu sem gerir frjámálastofnunum kleift að innheimta andvirði útlána margfalt til baka með ólöglegum reikniaðferðum.

Þetta er á meðal þess sem kemur fram í nýlegri grein eftir Andreu J. Ólafsdóttur, formann Hagsmunasamtakanna, þar sem hún tekur saman nokkrar sláandi staðreyndir um íslensku verðtrygginguna - staðreyndir sem vel að merkja þagað hefur verið þunnu hljóði yfir hjá talsmönnum verðtryggingarinnar.

Órjúfanleg tengsl vaxta og verðtryggingar, eru helsta forsenda þess að Íslandsbanki vann nýlega mál sem hann höfðaði fyrir Héraðsdómi Suðurlands vegna afturvirkrar vaxtatöku. Segja má að bankanum hafi með þessum dómi tekist að fá viðskiptavini sína dæmda til verðtryggingar.

Nýgenginn dómur Héraðsdóms Suðurlands heimilar þvert á viðteknar meginreglur laga  afturvirka vaxtatöku við endurútreikninga á gengistryggðum lánum.

Í grunninn eru rökin þau, að þar sem vextir séu ekki bara vextir hér á landi, heldur einnig verðtrygging, megi reikna þá afturvirkt á verðtryggðum lánum, eins sagt er nánar frá hér.

Standi þessi dómur, hefur lagalegur réttur fjármálakerfisins á því að verðtryggja útlán því líklega verið úrskurðaður sterkari lagalegum rétti lántakenda skv. íslenskum kröfurétti og neytendarétti. Eftir stendur spurningin um Evrópurétt lántakenda í þessum efnum, en eins og fram hefur komið ítrekað í fjölmiðlum virðist áhugi íslenskra dómsstóla ekkert sérstakur á réttarstöðu fólks með hliðsjón af lögum og reglum Evrópska efnahagssvæðisins.